De firma Mondiale bestaat bijna 100 jaar. Maar wist u dat onze ontstaansgeschiedenis nog veel verder reikt? Tot in 1860 om precies te zijn. Toen familiebedrijf Fondu in Vilvoorde mee de metaalnijverheid op onze landkaart zette. Sinds 1921 draagt deze firma de naam Mondiale.
Decennialang was Vilvoorde het kloppende hart van de Mondialisten. Dit is de merkwaardige en mooie historie van Mondiale, voor u opgetekend in een 6-delige mini-serie.
DEEL 4: 1936 tot 1980
Vanaf 1936 begon Mondiale volop draaibanken te produceren.
Eerst nog stuk voor stuk, maar voor het model “M” werd in 1938 een assemblagelijn opgezet.
Deze M-draaibanken waren trouwens de eerste draaibanken uitgerust met een eigen motor. Tijdens de 10 jaren die volgden, liepen er duizenden van de band. Mondiale verkocht ze wereldwijd.
De woelige oorlogsjaren
Toen de Duitsers ons land binnenvielen, vluchtten enkele directieleden en werknemers naar een fabriek in Frankrijk. De bedoeling was om de hele inboedel naar daar te verhuizen. Maar die plannen werden gedwarsboomd…
De Duitsers eisten de Mondiale fabriek in Vilvoorde op en lieten er de RE-draaibanken produceren. Die werden aan Duitsland geleverd, zeer waarschijnlijk voor de oorlogsindustrie.
Hoewel Vilvoorde tijdens WOII hevig werd gebombardeerd, bleef de Mondiale site als bij wonder gespaard.
De jaren '50
Kort na de oorlog ontwikkelde Mondiale een geheel nieuw product: de variator of “variateur”. Daarmee werd de snelheid van elke machine heel eenvoudig versneld of vertraagd. Dit was een populaire optie op de V-draaibank, opvolger van de M-draaibank.
Mondiale telde in deze periode minstens 500 werknemers en voer 80 tot 90 % van haar draaibanken uit. Voornamelijk technische scholen waren toen een grote afnemer. Stilaan kwamen er meerdere modellen tegelijk in het aanbod, zoals de Simplex, de Viking en later nog de Selectronic.
Van 1960 tot 1970
Maar het bedrijf beleefde pas echt gouden tijden toen het handelsverkeer binnen Europa tolvrij werd gemaakt. Met hun nieuwste draaibank, de CELTIC 14, veroverde Mondiale van daaruit werkelijk de hele wereld.
Later volgde de al even populaire GALLIC-serie. Nog later kwamen daar ook freesmachines bij: de DELTA’S en de VIKINGS. En met de GALLICOP kwam in 1966 de eerste (semi-)automatische draaibank in het gamma.
Een machine van Mondiale was niet alleen functioneel, maar ook een ware eye-catcher in het atelier. Daarom kreeg Mondiale meermaals het kwaliteitslabel Le Signe d’Or (het Gouden Merkteken) van het Belgisch Instituut voor de Industriële Vormgeving.
Mondiale in het onderwijs
Nog tot in de jaren ‘70 leverde Mondiale op grote schaal draaibanken en freesmachines aan technische scholen, zowel in binnen- als buitenland.
Van het model Simplex werd zelfs een speciale versie voor het onderwijs gemaakt.
Bovendien ontwikkelde Mondiale met de apparaten “Tic-Tac” en “Didacton” waardevolle didactische hulpmiddelen voor de praktijkles. En de firma had ook een samenwerking lopen met de toenmalige BRT voor de uitzendingen van de schooltelevisie.
Van 1970 tot 1980
Al die tijd werd Mondiale vakkundig doorheen haar ups en downs geloodst door de heer Emile Delataille (geboren 1898). Hij was 44 jaar lang Directeur-Général tot aan zijn dood in 1975.
Tot die tijd bleef de firma -ondertussen “Mondiale NV”- ook goed bestand tegen de grillen van de markt. Maar de oliecrisis van 1974 deed het tij onherroepelijk keren.
Mondiale bokste steeds meer op tegen concurrentie uit de lageloonlanden en zette niet meteen in op numeriekgestuurde draaibanken.
De omzet daalde drastisch en vanaf 1977 werd de toestand kritiek.
Een gerechtelijk akkoord, een interne reorganisatie en zelfs een steunprogramma van de overheid mochten niet baten.
In september 1980 werd het faillissement uitgesproken. Arbeiders blokkeerden daarop de rijksweg Brussel-Mechelen in de hoop nog iets los te krijgen van de overheid.
Maar helaas… 266 werknemers verloren hun job. En België was één van hun beste producenten van werktuigmachines kwijt.
Of toch niet?
Dat lees je in het volgende deel van deze wonderlijke Mondiale historie!
De Geschiedenis van Mondiale – deel 5/6
Bron: STAPPERS, M. (1998). De Merkwaardige geschiedenis van een Vilvoords Metaalconstructiebedrijf – 1860-1989. Vilvoorde, Dupress Vilvoorde.